پا در بیماران دیابتى به سرعت دچار مشکل مى شود، بنابراین تشخیص مشکلات و درمان به موقع آنها بسیار با اهمیت است. تنها از این طریق است که مى توان از قطع پا ممانعت کرد.با مراجعه به کلینک هاى توانبخشى و مراکز درمانى – بیمارستانى مشاهده مى شود که تعداد زیادى از بیماران دیابتى با مشکلات عصبى - عروقى نیز دست به گریبان هستند که این خود ضرورت توجه و مراقبت از پا را در این افراد توجیه مى کند. امروزه با پیشرفت روش هاى مختلف درمانى در درمان زخم هاى پاى دیابتى پیشرفت هایى مشاهده مى شود که البته هنوز بهترین راه، جلوگیرى از ایجاد زخم از طریق پوشیدن کفش مناسب و مخصوص است. در ادامه در خصوص مشکلاتی که ممکن است بیماران دیابتی در ناحیه پا با آن دست به گریبان باشند، قدری بیشتر صحبت می شود و در ادامه راه های مراقبت از پا بیان می شود.

در مراحل اولیه بیماری دیابت در پاى دیابتى مواردى مانند زخم، ایسکیمى، بدشکلى، پینه، تورم و غیره مشاهده نمى شود و در ظاهر پا سالم و طبیعى به نظر مى رسد، لذا لازم است تا با اقدامات خاص و انجام مراقبت های ویژه از بروز مشکلات مختلف از قبیل زخم، عفونت و تاول جلوگیری کرد.

کنترل مکانیکی پا

پایش وضعیت پا برای جلوگیری از بروز مشکل و ناراحتی در پا ضروری است. کنترل مکانیکى پا از طریق استفاده از کفش هاى مناسب امکان پذیر است. براى این هدف لازم است تا مشکلات پا که بر اثر بیومکانیک پا ایجاد مى شوند به سرعت تشخیص و درمان شوند.

کفش مناسب

اگر کفش از نظر اندازه و فرم نامناسب انتخاب شود، در درازمدت سبب صدمه و آسیب به پا و در نتیجه ایجاد مشکلاتى مانند پینه و زخم خواهدشد. بیماران دیابتى لازم است تا کفش هاى مناسبی بپوشند . انتخاب کفش بهتر است بر اساس توصیه های کارشناسان ارتز و پروتز (کارشناس ارتوپدی فنی) خریداری یا دوخته شوند.

راهنماى انتخاب کفش

بهتر است کفش هایى که طول، پهنا و عمق کافى در ناحیه انگشتان دارند، انتخاب شوند تا به ناحیه انگشتان هیچگونه فشارى وارد نشود. همچنین وجود فاصله مناسب بین نوک انگشتان تا نوک کفش (حدود 7 تا 10 میلیمتر) سبب مى شود تا انگشتان فشرده نشده، عملکرد آنها مختل نشود.بهتر است از کفش هایى که با استفاده از بند و استرپ (یا ولکرو) در روى کفش قابل تنظیم هستند، استفاده شود. وجود بند سبب مى شود تا پا محکم در محل خود نگه داشته شود و بدین ترتیب نیروهاى اصطکاکى در هنگام راه کاهش یافته و از حرکت پا و فشرده شدن مداوم انگشتان به جلوى کفش جلوگیرى می کند. کفش ها بهتر است شکل پا را داشته باشند و پاشنه آنها کمتر از 5 سانتیمتر باشد تا از تحمل بیش از حد وزن بر روى سر متاتارس ها جلوگیرى شود . همچنین داخل کفش باید به صورت یکنواخت و یک دست لایه گذارى شده باشد به گونه اى که داخل کفش برجستگى و فرورفتگى وجود نداشته باشد. بهترین زمان براى خریدارى کفش بعدازظهر است، زیرا پا طی روز قدرى ورم دارد. از پوشیدن دمپایى براى مدت طولانى (به جاى کفش) خودداری شود.  بهتر است همیشه از جوراب استفاده شود تا از ایجاد تاول جلوگیرى شود. برجستگى قسمت دوخت جوراب باید به سمت بیرون قرار داده شود و در صورت سوراخ شدن جوراب بلافاصله جوراب عوض شود.

گروه ارتز و پروتز دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

منبع: سایت انجمن علمی ارتز و پروتز